Owulacja i jej związek z płodnością kobiety

Owulacja, odbywająca się w każdym cyklu miesiączkowym, stanowi sygnał o uwolnieniu przez organizm nowej komórki jajowej, która jest gotowa do zapłodnienia. Co warto wiedzieć o jajeczkowaniu i jego wpływie na płodność?

Owulacja, czyli jajeczkowanie, jest centralnym etapem w cyklu menstruacyjnym, dzielącym miesiączkę na dojrzewanie komórki jajowej i fazę ciałka żółtego (faza lutealna). Dojrzałe jajeczko traci osłonę, którą był pęcherzyk Graafa i następuje uwolnienie komórki jajowej, która z jajnika jest transportowana do jajowodu. Owulacja najczęściej odbywa się między trzynastym a piętnastym dniem miesiączki przed pojawieniem się krwawienia. Oczywiście, u każdej kobiety mogą nastąpić przesunięcia tego terminu, ze względu na zróżnicowane funkcjonowanie organizmu.

 

Niestety, to właśnie nieprawidłowa owulacja lub cykl bezowulacyjny stanowią najczęstszy powód niepłodności u kobiet. Dzieje się tak dlatego, że owulacja stanowi szczyt kobiecej płodności w trakcie trwania cyklu menstruacyjnego. 

 

Na fazę owulacyjną i jej prawidłowy przebieg ma wpływ wiele różnych czynników. Za zaburzenia gospodarki hormonalnej może być odpowiedzialna nikotyna. Zagęszcza ona śluz szyjkowy oraz wywołuje stany zapalne nabłonka jajowodów. Stosowanie innych używek, czyli alkoholu i narkotyków też uznaje się za prawdopodobną przyczynę niepłodności.

 

Na cykl owulacyjny może wpływać masa ciała kobiety i zmiany w wadze. Kobiety ze względu na aktywność zawodową i styl życia mogą lekceważyć istotne kwestie dotyczące znaczenia odpowiednich nawyków żywieniowych dla zdrowia. Okazuje się, że zbyt niska masa ciała w stosunku do optymalnej może być odpowiedzialna za zaburzenia gospodarki hormonalnej. Zbyt duża masa ciała może z kolei wzmagać produkcję zbyt dużej ilości estrogenów, które negatywnie wpływają na owulację. 

 

Również przemęczenie, w tym niebezpieczne skracanie snu lub pozbawianie się snu (deprywacja snu) może zaburzać cykl owulacyjny oraz gospodarkę hormonalną organizmu.

 

Umiejętność określenia czasu wystąpienia owulacji jest pomocna przy zapłodnieniu. Obserwacja faz cyklu menstruacyjnego zaliczana jest do naturalnych metod planowania rodziny. Oczywiście, planowanie ciąży w oparciu o owulację jest prostsze u kobiet, które miesiączkują regularnie. Specjaliści twierdzą, że pomocne w zajściu w ciążę może być uprawianie seksu w fazie okołoowulacyjnej. Bo chociaż uwolniona dojrzała komórka jajowa w jajowodzie jest zdolna do zapłodnienia maksymalnie do 24 godzin, to jednak plemniki znajdujące się w drogach rodnych kobiety mogą sprawnie funkcjonować nawet do pięciu dni wyczekując zagnieżdżenia. 

 

Kobiety prowadzące samoobserwację w postaci codziennego pomiaru temperatury podstawowej ciała, zarówno mogą wychwycić dzień owulacji, jak też moment zagnieżdżenia się zarodka w błonie śluzowej macicy. Warto pamiętać, że w obliczaniu dni płodnych oraz dni niepłodnych pomóc może zarówno obserwacja samej siebie, jak też internetowe kalendarze ciąży, również w wersjach aplikacji na smartfony. 

 

Z owulacją wiążę się też płodność kobiety po porodzie. Jednak największym problemem z przewidzeniem płodności po porodzie jest fakt, że przywraca się ona już kilka dni przed owulacją. Owulacja bardzo często poprzedza pierwszą miesiączkę poporodową. O ile owulację da się zaobserwować, to płodności już nie. Błędne jest przeświadczenie po porodzie, że jeżeli nadal nie było miesiączki, to młode mamy dalej niepłodne. 

 

Owulacja po porodzie może nastąpić nawet po dwóch tygodniach po porodzie, szczególnie w takim wypadku, kiedy matka nie karmi piersią. Wśród czynników mających wpływ na wydłużanie się czasu bez owulacji u kobiety po porodzie wyróżniamy:

 

  • karmienie tylko piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia dziecka,
  • brak smoczka dla dziecka, który mógłby zakłócić proces laktacji,
  • częste karmienie dziecka, czyli tzw. karmienie na żądanie.

 

 

 

2021-08-01