Tata w ciąży, czyli kilka słów o syndromie kuwady

Jak głosi oficjalna definicja zespół/syndrom kuwady (in. zespół couvade, ciąża współczulna), jest to naturalny fenomen występowania objawów ciążowych u części mężczyzn oczekujących urodzenia swojego dziecka przez partnerkę. Termin ten pochodzi najpewniej od francuskiego słowa couver (wysiadywać), bądź za łac. cubare – „leżeć, wypoczywać” i został po raz pierwszy użyty w 1865 roku przez angielskiego antropologa na określenie specyficznych symbolicznych zachowań w okresie oczekiwania na dziecko w pierwotnych społecznościach, poprzez naśladowanie przez mężczyznę zachowań ciężarnej oraz rodzącej kobiety.

Syndrom Kuwady jest – jak do tej pory, niezbyt dokładnie przebadanym zjawiskiem. Trudno zatem mówić tutaj o konkretnych przyczynach. Niektórzy specjaliści podejrzewają występowanie niewielkich zmian hormonalnych w organizmach mężczyzn (testosteron spada, a wzrasta poziom estrogenów i prolaktyny), inni z kolei podkreślają, że takie zmiany to rzadkość, a za ewentualne współodczuwanie odpowiada bliska więź z partnerką. Niejasne są również statystyki, które wskazują, że syndrom kuwady można zauważyć u 11 – 65% mężczyzn. Są to jednak dość szerokie ramy. Większe prawdopodobieństwo wystąpienia objawów istnieje wśród mężczyzn w wieku poniżej 30 lat.

Skąd to się wzięło?

Kuwada to występująca w niektórych kulturach praktyka, oznaczająca zespół zachowań i wierzeń w okresie ciąży, obejmujących współdzielenie przez ojca pewnych działań uznawanych za kobiece. Pojęcie to odnosi się do wszystkich zachowań związanych z porodem, które wymagają od ojców zaprzestania ich zwyczajnych, codziennych aktywności i podjęcia nowych obrzędowych zachowań, tj. wstrzemięźliwości płciowej, unikania pracy fizycznej, przestrzegania odpowiedniej diety, wspólnego przeżywania porodu, a nawet naśladowania odpowiednich zachowań podczas imitowanego porodu.

 

W zwyczaju kuwady mężczyzna był traktowany tak, jakby to on miał urodzić dziecko, a nie jego żona. Gdy zbliżało się rozwiązanie, ojciec dziecka kładł się i symulował bóle porodowe. Kiedy kobieta już urodziła, przynoszono ojcu noworodka, po czym to on odbierał podarunki i gratulacje. Działo się tak, ponieważ w starożytnych kulturach patriarchalnych panowało przekonanie, że to ojciec pełni główną rolę w poczęciu dziecka – m.in. ściągając na siebie uwagę złych duchów. Kuwada występuje w wielu społecznościach, zwłaszcza pozaeuropejskich, często niemających żadnych historycznych powiązań.

Jakie są objawy zespołu kuwady?

Objawy zespołu kuwady pojawiają się u mężczyzn głównie w pierwszym oraz trzecim trymestrze ciąży partnerki i ustępują – przynajmniej powinny - natychmiast po jej porodzie. Najczęściej występują  podczas oczekiwania na pierwsze dziecko mężczyzny, szczególnie u par, których związek emocjonalny jest bardzo silny. Artur Brennan w badaniach jakościowych w 2007 roku wyróżnił 35 możliwych objawów, z czego 27 to objawy fizyczne, a 8 – psychiczne. Ogólnie można je podzielić na trzy grupy:

  1. objawy związane z układem pokarmowym: nudności, zgaga, ból brzucha, wzdęcia, zaparcia, zmiany apetytu;
  2. objawy związane z zaburzeniami w obrębie górnych dróg oddechowych: objawy przeziębienia, trudności z oddychaniem, krwawienie z nosa, a także takie dolegliwości, jak: bóle zębów, skurcze nóg, bóle pleców, podrażnienia układu moczowo-płciowego;
  3. objawy psychiczne: zaburzenia snu, niepokój, objawy depresyjne, zmniejszenie libido i nerwowość.

Tatusiowie, tak jak ich ciężarne partnerki mają zachcianki żywieniowe, rośnie im brzuszek, a po porodzie często wpadają w depresję.  Burza uczuć, niepokój i niecierpliwość odczuwane w tym samym czasie mogą być przyczyną tych nieco zaskakujących zmian. Jak już wspomniano, poziom testosteronu, który odpowiada m.in. za agresję, obniża się, a stężenie estrogenów i prolaktyny - znanych jako tzw. hormony żeńskie - rośnie. To przez to mężczyzna ma problemy ze snem, jego apetyt rośnie, a libido zwykle spada. Objawy zbliżone do syndromu kuwady stwierdzono nie tylko u mężczyzn. W literaturze potwierdzony jest przypadek kobiety, która podczas obu ciąż swojej siostry bliźniaczki cierpiała na ten syndrom.

Przyczyny zespołu kuwady

Istnieje kilka hipotez wyjaśniających genezę syndromu couvade. Pierwsza z nich zakłada, że to chęć zaspokojenia instynktu macierzyńskiego stoi za omawianym zjawiskiem. Kolejne wytłumaczenie wskazuje, iż zespół kuwady to wyraz bezradności ojca wobec stanu ciężarnej kobiety i obawy przed koniecznością walki z dzieckiem o względy żony. Jest też i trzecia, bardziej pozytywna strona tych przypuszczeń – zespół kuwady to po prostu efekt głębokiej empatii i zjednoczenia mężczyzny z kobietą, wzmocniony chęcią nawiązania więzi ze spodziewanym dzieckiem.

 

Pomocne stało się tutaj nieświadome nawiązanie do starożytnych obrzędów poprzez szkoły rodzenia i porody rodzinne. Udział mężczyzny w porodzie skraca czas jego trwania, zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia u kobiety depresji poporodowej, a także daje mężczyźnie satysfakcję z udziału w cudzie narodzin.
 

A jak tam Wasi Tatusiowie drogie Mamy? ;-)

 

 

2017-09-30