Wędzidełko podjęzykowe to miękki, włóknisty twór, który łączy dolną powierzchnię języka z dnem jamy ustnej. Widzimy je, gdy podniesiemy język do góry. Prawidłowo zbudowane wędzidełko umożliwia między innymi swobodny ruch języka po jamie ustnej, właściwe połykanie i wymawianie głosek. Jeśli jest zbyt krótkie (ankyloglosia), zaczynają się problemy.

 

Nieprawidłowa budowa wędzidełka podjęzykowego ogranicza ruch języka lub - w niektórych przypadkach - całkowicie go uniemożliwia. Już w trakcie pierwszego badania noworodka, podczas oglądania jamy ustnej, lekarz powinien zwrócić uwagę na budowę wędzidełka. Na tak wczesnym etapie ciężko jednoznacznie stwierdzić wadę, ale w przypadku wątpliwości należy uczulić matkę, by zwróciła uwagę na wszelkie trudności z przystawianiem dziecka do piersi, gdyż za krótkie wędzidełko utrudnia proces karmienia.

 

Dlaczego tak się dzieje? Wada wędzidełka podjęzykowego utrudnia dzieciom jedzenie. Podczas ssania przednia część języka dziecka wytacza pokarm z brodawki i ruchem podającym przesuwa pokarm do połknięcia. Dziecko, które nie może unieść języka. męczy się przy karmieniu, płacze i przerywa jedzenie. Odruch ssania u niemowlęcia z przyrośniętym wędzidełkiem wymaga więc znacznie większego wysiłku.

 

Ponadto, mając wędzidełko odpowiednio rozciągnięte, jesteśmy w stanie oczyszczać jamę ustną. U dziecka, które nie ma takiej możliwości, może szybciej rozwijać się próchnica, gdyż nie może ono językiem usunąć resztek pokarmu z zębów czy przestrzeni między dziąsłami a policzkami. Gdy do diety dziecka zostają wprowadzone pokarmy stałe, zbyt krótkie wędzidełko uniemożliwia ich prawidłowy transport, gdyż występują jedynie ruchy języka w przód i tył.

 

Przy skróconym wędzidełku odruch połykania jest nieprawidłowy, co sprzyja powstawaniu wad zgryzu. Istnieje także pogląd, że ograniczenie ruchów języka, związane z za krótkim wędzidełkiem, sprzyja powstawaniu wad wymowy. Szczególnie widoczne jest to przy wypowiadaniu głosek: t, d oraz n, ponieważ przy ich prawidłowej artykulacji konieczne jest uniesienie czubka języka.

 

Poza tym, możemy zaobserwować seplenienie międzyzębowe wskutek wsuwania przez dziecko języka między zęby. Dodatkowo, w pozycji spoczynkowej, język bobasa powinien być uniesiony ku górze. Krótkie wędzidełko uniemożliwia jednak prawidłowe ułożenie języka, dlatego często zalega on na dnie jamy ustnej, a takie ułożenie uniemożliwia odpływ śliny i sprawia, że zbiera się ona pod językiem lub wycieka dziecku z ust na zewnątrz.

 

Nieprawidłowe wędzidełka zaburzają proces laktacji i pozostawione bez interwencji mogą skutkować nawet jej zakończeniem. Istnieje szereg udowodnionych naukowo problemów laktacyjnych, poza już wcześniej wspomnianym problemem z przystawianiem dziecka, z którymi musi zmierzyć się dziecko ze skróconym wędzidełkiem oraz jego mama.

 

Zaliczamy do problemów dziecka ze skróconym wędzidełkiem:

• zniekształcone, spłaszczone lub zmacerowana brodawki po karmieniu,
• dziecko żuje lub zagryza brodawkę podczas karmienia,
• małe lub nieprawidłowe opróżnianie piersi, zastoje,
• wyślizgiwanie się brodawki podczas prób przystawiania,
• silny ból podczas przystawiania się dziecka,
• popękane, posiniaczone, krwawiące brodawki,
• objawy refluksu/cofania się pokarmu u dziecka,
• słaby przyrost masy ciała dziecka,
• objawy kolki,
• zatkane kanaliki,
• zapalenie piersi,
• infekcje piersi.

Najskuteczniejszą interwencją w przypadku skróconego wędzidełka jest jego podcięcie (frenotomia). Uważa się, że nawet jeżeli dziecko czy mama nie mają aktualnie objawów przy zbyt krótkim wędzidełku, a dziecko jakoś przybiera na wadze, to należy je jednak asekuracyjnie podciąć, ponieważ to, że teraz nie ma kłopotów, nie oznacza, że nie będzie ich w następnych miesiącach. Jak wiadomo, lepiej zapobiegać niż leczyć, dlatego im wcześniej się zdecydujemy na podcięcie, tym korzystniejsze będzie to dla dziecka. Jest to zabieg bezbolesny dla maleństwa, chociaż takie gmeranie mu narzędziami przez obcą osobę w buzi raczej nie będzie dla niego zbyt przyjemne. Na miejsce cięcia można dla pewności nałożyć żel znieczulający.

 

Czasami zdarza się, że podcięte wędzidełko zrasta się lub cięcie jest zbyt małe. Wtedy można ponownie przeprowadzić zabieg. Jeśli chodzi o specjalistów w tej dziedzinie, to w Polsce nie uregulowano tej kwestii, ile przypadków tyle opinii i tylu specjalistów... Niektórzy idą do chirurga szczękowego, inni do dentysty, inni do ortodonty, pediatry, logopedy, czy też neurologopedy…

 

Jeśli u noworodka zostanie stwierdzone nieznaczne skrócenie wędzidełka, jeszcze przed decyzją o podcięciu wędzidełka, niektórzy specjaliści zalecają, aby spróbować rozciągnąć je stosując odpowiedni masaż. W ten sposób możemy nieco poprawić ruchomość samego języka, choć prawdopodobnie nie osiągniemy tym pełnej jego sprawności. Jak wykonać masaż u noworodka?  Postaraj się złapać języczek dziecka. Lepiej chwytać go przez gazę -  nie będzie się tak wyślizgiwał. Następnie delikatnie wywijaj język do góry. Możesz też masować wędzidełko zaczynając od nasady języka, idąc w kierunku jego czubka, jednocześnie podnosząc język palcem.

Na pewno bezwzględnym wskazaniem do zabiegu podcięcia wędzidełka jest całkowite przyrośnięcie języka do dna jamy ustnej.

 

 

 

 

2019-05-09