Zespół alienacji rodzicielskiej. Dzieci w wojnach rodziców

Dziecko nigdy nie jest winne rozstania się rodziców. Bywa jednak tak, że nowe obowiązki i nowe role społeczne przerastają jedno lub oboje dorosłych. Bez względu na przyczynę rozwodu, cierpią na nim przede wszystkim dzieci. Dowodem tego jest zespół alienacji rodzicielskiej (PAS) diagnozowany u dzieci rozwodzących się rodziców.

Czy współcześni młodzi ludzie są przygotowani na tworzenie rodziny i wychowywanie dzieci? Czy rzeczywistość społeczna ułatwia im wchodzenie w świat dorosłych i wychowywanie dzieci? Przede wszystkim, czy potrafią partnersko tworzyć więź z drugą osobą? Pytania można mnożyć...

 

Na trzy zawarte małżeństwa w Polsce przypada jeden rozwód. Patrząc na statystyki przekonamy się ponadto, że w ciągu ostatnich dziesięciu lat rosną one w dość zastraszającym tempie. Przyczyn jest wiele. Coraz częściej zdradzamy naszych współmałżonków. Poprawa lub pogorszenie sytuacji ekonomicznej gospodarstwa rodzinnego również może skutkować rozpadem związku. Brak porozumienia, szczerej rozmowy między małżonkami moze prowadzić do zamiany dwójki kochajacych się osób w nienawidzące się dwie strony konfliktu.

 

W zagrożonych rozpadem małżeństwach pojawienie się dziecka może zarówno scementować i umocnić związek rodziców, jak i wpłynąć negatywnie na ich relacje. Współczesne polskie społeczeństwo już nie celebruje momentu narodzin dziecka w sposób mający ułatwić rodzicom odnalezienie się w nowej roli.

 

Nowa sytuacja może przerosnąć zarówno młodą mamę jak i młodego tatę. Zmiany hormonalne i emocjonalne w organizmie kobiety stają się zarzewiem dla baby blues, czy depresji poporodowej. Rozwoju zaburzeń można uniknąć, jeśli ktoś je dostrzeże u młodej matki. Bo baby blues i depresja poporodowa mają swoje sygnały w iskierce smutku, zniechęceniu, które najbliżsi mogą rozwiać.

 

Młody ojciec bardzo często po raz pierwszy w życiu zdaje sobie sprawę ze znaczenia słowa odpowiedzialność dopiero po narodzinach dziecka. Czy to cechy osobnicze, wychowanie, czy rzeczywistość społeczna ponoszą odpowiedzialność za to, czy sobie poradzi w nowej roli?

 

Dzieci wtedy cierpią najbardziej. Nie muszą jeszcze wiele rozumieć i nie muszą być świadome mających miejsce wydarzeń w domu rodzinnym. Rozwód odciska na nich piętno. Dzieci rozwodzących się rodziców charakteryzuje wysoka lękliwość, brak pewności siebie i smutek. Częściej płaczą, denerwują się bez żadnego powodu lub na odwrót – rzadko okazują swoje uczucia i emocje.

 

Określone podobieństwa zaburzeń w zachowaniu dzieci pozwoliły naukowcom zdefiniować zespół alienacji rodzicielskiej (PAS: Parental Alienation Syndrom). To lęk i nadpobudliwość, które szybko przekształcają się w różnorodne problemy neurotyczne i psychosomatyczne.

 

Dlaczego sytuacja rozstania może owocować poważnym zespołem zaburzeń emocjonalnych? Bo rozwód rodziców jest sytuacją, w którą dziecko może być bardzo silnie przez nich wplątane.

 

Wykorzystywanie dziecka w prywatnej wojnie rodziców polega na instynktownym odwoływaniu się do pierwotnych, nie zawsze do końca znanych dziecku emocji. W konflikcie rodziców maleństwo często staje się elementem przetargowym lub kozłem ofiarnym. Jeśli dziecko jest już kilkuletnie, to bywa skutecznie manipulowane podczas awantur rodzicielskich i stosowany jest wobec niego szantaż emocjonalny. Tego typu zachowań najczęściej dopuszcza się osoba, która w rodzinie nawiązała silną więź emocjonalną ze swoim dzieckiem.

 

Dziecko, którego proces wychowawczy powinien kształtować się o dwa silne i zaufane, wzajemnie współpracujące filary, czyli matkę i ojca stawiane jest w bardzo trudnej sytuacji, często wymaga się od niego jednoznacznego wyboru. Następuje polaryzacja, która budzi do każdego z rodziców przeciwstawne uczucia. Czasami dziecko jest związane z jednym rodzicem przerażająca więzią opartą na paranoicznych, abstrakcyjnych fantazjach o drugim rodzicu, jako wcieleniu wszelkiego zła.

Jakie są skutki syndromu alienacji rodzicielskiej?

Dziecko mogą charakteryzować zachowania autodestrukcyjne, nieuzasadniona i wybuchowa agresja, czy wypieranie indywidualności, Dzieci z syndromem alienacji rodzicielskiej obniżoną samoocenę, epizody depresyjne, tendencje do uzależnień oraz pesymistyczne podejście do innych ludzi i życia.

 

W dorosłym życiu nie jest im wcale łatwiej. Nie potrafią zbudować relacji z osobą, którą kochają. Mają liczne problemy emocjonalne. Cierpią na zdiagnozowane zaburzenia psychiczne i często charakteryzuje je problem odnalezienia własnej tożsamości.

Jak pomóć dziecku z zespołem alienacji rodzicielskiej?

Takiemu dziecku niezbędna jest pomoc specjalistów. Skuteczna okazuje się terapia rodzinna obojga rodziców. Nawet jeśli już nie chcą być ze sobą, to powinni przejść przez proces psychoterapeutyczny dla dobra dziecka, żeby wspólnie pomóc mu zrozumieć, co tak naprawdę miało miejsce w początkach jego życia.

 

2017-04-26